Mousserende wijnen kennen we in zeer uiteenlopende stijlen. Het meest sprekende voorbeeld is zonder twijfel champagne, maar de laatste jaren zien we een grote opmars van mousserende wijnen uit andere landen. Prosecco en cava zijn populair, maar er is meer: Franse crémants, Duitse sekt en bijvoorbeeld Zuid-Afrikaanse Vonkelwijn. Om de verschillende stijlen goed van elkaar te onderscheiden is het goed enkele zaken helder aan het licht te brengen.

Champagne mag uitsluitend zo genoemd worden als deze afkomstig is uit de Franse streek Champagne (verspreid over de departementen Ardennes, Marne, Aube, Haut-Marne en deels Aisne en Seine-et-Marne). In het verleden werd de term ‘methode champenoise’ wereldwijd veelvuldig gebruikt om aan te geven dat men met een vergelijkbare stijl te maken had. De Champenois hebben er echter hard voor gestreden om die term uit te bannen. Dat is gelukt!

De term ‘methode traditionelle’ mag wel gebruikt worden. Daar wordt mee aangegeven dat de wijn wordt gemaakt volgens het proces van tweede vergisting op de fles. Dat verdient enige uitleg: champagne (of ‘méthode traditionelle’) wordt gemaakt volgens een bijzonder procedé. Allereerst vergist het druivensap tot een ‘normale’ witte wijn, in deze fase zetten de natuurlijke druivensuikers zich om in alcohol. Als dit proces is voltooid wordt de wijn gebotteld en wordt er een suikeroplossing (liqueur de tirage) toegevoegd. De flessen worden afgesloten met een kroonkurk en vanaf dat moment vindt de tweede vergisting plaats. Tijdens dit proces zetten de toegevoegde suikers zich om in koolzuur. Na de rijping op de gistcellen volgt het dégorgement. De kroonkurk wordt verwijderd en er wordt ‘liqueur d‘expedtion’ toegevoegd. Op dat moment wordt bepaald hoe droog (brut, sec, demi-sec etc.) het eindresultaat wordt. Tenslotte wordt de fles voorzien van zijn definitieve afsluitende kurk en het kenmerkende ‘muselet’. Het genoemde proces is arbeidsintensief en vergt een groot tijdsbestek (minimaal 15 maanden voor een champagne ‘sans année’ en minimaal 36 maanden voor een ‘vintage’ champagne). Al met al een kostbaar proces dus en dat is één van de redenen van de relatief hoge prijs voor een goede fles champagne.

Buiten bovenstaande methode zijn er andere manieren om mousserende wijnen te produceren. Een goed voorbeeld is de ‘méthode Charmat’ (ook wel ‘cuve close’). Bij deze methode vindt zowel de eerste als de tweede vergisting plaats in roestvrijstalen cuves. Pas na de tweede vergisting worden de wijnen op fles gebracht. De derde en tevens goedkoopste methode noemen we ‘methode gazéifié’. Na de vergisting wordt er als het ware koolzuur ingespoten. Een efficiënte methode, maar het resultaat is doorgaans bedroevend. Eenmaal ingeschonken is de mousse snel verdwenen.